BOEK: De Cirkel
De Cirkel, is dat nou een goed boek? Deze vraag heb ik mijzelf vaak gesteld tijdens het lezen.
Goed in de zin van literatuur met uitgewerkte personages, spanning die goed opgebouwd is, verrassende wendingen, beeldende zinnen van minstens vier regels vol prachtige woorden. Nee, dat valt tegen. Het plot is namelijk flinterdun: een meisje (Mae Holland) uit een nietszeggend saai provinciestadje met dito baan, krijgt via kruiwagentje (vriendin Annie) een droombaan bij het grootste internetbedrijf van de wereld, De Cirkel. De Cirkel staat natuurlijk symbool voor Google, dat is op de eerste pagina al duidelijk. Zo dun is het allemaal. Natuurlijk is het, het allemaal niet echt. Maar dat zou het wel kunnen zijn. En dáár komt het fascinerende van dit boek om de hoek kijken. Want stof om over na te denken, daaraan is in dit boek geen gebrek. En dat maakt het boek intrigerend genoeg om het uit te lezen, er iets van te vinden en er iets over te schrijven.
Bij De Cirkel draait alles om delen. In de ideale samenleving volgens De Cirkel deel je alles met iedereen en ben je transparant. En is er geen gedoe. Gewoon één account waarmee je alles, echt alles kunt regelen. Sociale media natuurlijk, maar ook bankzaken en webwinkelen gaat allemaal met één account. Handig toch? Geen gedoe met verschillende identiteiten op internet, een hele rits wachtwoorden die je steeds moet aanpassen omdat je ze vergeet of omdat ze verlopen zijn.
Tot zover allemaal voordelen en eenvoud en iedereen blij. Maar de ontwikkelingen gaan razendsnel. Zowel voor Mae en haar baan. Ze klimt op, is de ster van de Customer Service en komt in het vizier van de Drie Wijzen, de drie mannen die De Cirkel besturen. Mae voelt zich helemaal thuis en is één met De Cirkel geworden. Ze ontwikkelt de nieuwe richting van De Cirkel:
“Alles wat gebeurt moet openbaar zijn
Privacy is diefstal
Geheimen zijn leugens”
Voor een beetje spanning zijn er ondertussen ook tegengeluiden: ex-vriendje Mercer en ‘infiltrant’ Kalden maken het haar moeilijk. Uiteraard, best voorspelbaar, maken deze jongens het haar steeds moeilijker. Ze voelt van alles, voor beiden, maar wat doe je daar mee? Mercer uit haar ‘oude’ leven moet niets hebben van al dat online gedoe. En Kalden, uit haar nieuwe leven, wie is dat eigenlijk? Hij is niet vindbaar in De Cirkel en dat maakt hem nog woester aantrekkelijk dan hij al is. Volgens Annie bestaat hij dus niet en zou hij een infiltrant kunnen zijn. Beide mannen komen geregeld terug in het verhaal. En geven tegengas. Weerstand die Mae niet begrijpt. Ik wel.
De weerstand van Mercer en de geheimzinnigheid rondom Kalden zorgen er wél voor dat ik door blijf lezen. Daar zit spanning. Ondertussen worden de ideeën, plannen en projecten van De Cirkel steeds beklemmender en benauwder, radicaler zelfs en klimt Mae steeds verder op. Ook daar, qua thema, toch ook spanning. Welke kant gaat het op met transparantie? Willen we dat iedereen gevolgd en gevonden kan worden. Ook als je dat zelf niet wil? Kunnen we hier nog onderuit?
Maar is nu een goed boek of niet?
Qua thema is De Cirkel een boek dat je na laat denken over de toekomst van internet en internetbedrijven en is daarmee in zekere zin ook een waarschuwing. Het gaat verder dan een spannend romannetje, een leuk verhaaltje. Mij bekroop telkens het gevoel dat dit nog wel eens werkelijkheid kan gaan worden ook. Ik kon het nieuwsbericht dat Google het mogelijk kan gaan maken om te onthouden waar ik mijn auto geparkeerd heb, toch niet los zien van De Cirkel. Net als de meldingen op mijn telefoon die mij vertellen hoeveel tijd het kost om naar huis te rijden vanaf de plek waar ik mij op dat moment bevind. Inclusief de vertraging die ik oploopt door de verkeersomstandigheden. Handig toch? Toch?